Polip Nedir

Kalın Bağırsak Polipleri

Polipler mide, ince bağırsak ve kalın bağırsaktan kaynaklanan organın iç yüzeyine doğru büyüyen kitlelerdir. Erişkinlerin % 15-20’sinde görülürler. Poliplerin çoğu iyi huylu olmasına karşın bazılarında kanser gelişimi görülmektedir. Polipler kalın bağırsağın tüm bölümlerinde görülmesine karşın sıklıkla kalın bağırsağın sol bölümü, sigmoid kolon ve rektum’da bulunurlar. Poliplerin büyük bölümü belirti vermezler ve tesadüfen endoskopi yada bağırsak röntgeninde tespit edilirler. Polipler bazen kanama, mukus salgısı, bağırsak hareketlerinde değişiklik ve karın ağrısı gibi belirtiler verebilirler. Polipler kolonoskopi veya ilaçlı bağırsak röntgeninde görülebilirler ve her ikisi içinde işlemden önce bağırsak hazırlığı gerekir. Sigmoidoskopi tetkikinde kalın bağırsağın sadece sol bölümünü incelenir ve bağırsak hazırlığı gerektirmez. Bir polip dahi belirlense, tüm kalın bağırsağı incelemek gerekir, çünkü bu hastaların % 30’unda kalın bağırsağın diğer bölümlerinde polipler olması beklenir. Poliplerin endoskopi sırasında sadece gözle bakılması ile kanserleşme olasılıklarını anlayabilmek mümkün olmadığından alınmaları önerilir. Bazı poliplere elektrokoter ile dokunmak yeterli iken diğerleri ‘snare’ adı verilen kement şeklindeki tel ile alınır (polipektomi işlemi). Bu işlem için hastayı yatırmaya gerek yoktor ve ayaktan tedavi şeklinde yapılabilir. Polipler alınırsa tekrarlamaları beklenmez. Ancak, hastaların % 30’unda kalın bağırsağın farklı bölümlerinde yeni poliplerin çıkması beklenir. Bu nedenle polip bulunan hastaların belirli aralıklarla takipte olmalarında yarar vardır.

Poliplerin Sık Görüldüğü Kalın Bağırsak Hastalıkları:

Familyal Adenomatöz Polipozis

• Familyal adenomatöz polipozis (FAP) kalıtsal yolla iletilen ve kalın bağırsak (kolorektal) kanserlerininin % 1’ini oluşturur. ‘F’ harfi familyal yani ailevi kelimesinin kısaltması, ‘A’ harfi belirlenen poliplerinin türünü ifade eden adenomatöz kelimesinin kısaltması ve ‘P’ harfi çok sayıda polip’i ifade eden polipozis kelimesinin kısaltmasıdır.

• APC geni adı verilen FAP geni, 5. kromozomun uzun bacağında yer alır.

• Familyal adenomatöz polipozis (FAP) hastalığında ergenlik çağından başlayarak kalın bağırsakta yüzlerce ve hatta binlerce polip gözlenir.

• Familyal adenomatöz polipozis (FAP) hastalarının % 80’den fazlasında mide ve ince bağırsakta da polipler olur. Midenin fundus adı verilen üst bölümünde yer alan poliplerde kanserleşme görülmezken, midenin antrum adı verilen çıkış kısmındaki poliplerin kanser riski taşıdığı bilinmektedir.

• Familyal adenomatöz polipozis (FAP) hastalarında polipler onikiparmak bağırsağında (duodenum) yer alırsa kanserleşme riski % 4’tür, ancak çok aşırı sayıda polip olan vakalarda kanser riskinin % 25’e kadar çıkabildiği bilinmektedir.

• Familyal adenomatöz polipozis (FAP) hastalarının % 60-70’i anne veya babalarından kalıtım yolu ile ilgili APC genini alırlar. Hastaların % 80’inde gen bozukluğu (mutasyon) gösterilebilirken, % 20’sinde ise bu olanak yoktur.

• Familyal adenomatöz polipozis (FAP) hastalarının % 30’unun anne ve babalarında hastalık yoktur.

• Kesin tanı kolonoskopi, sanal kolonoskopi veya bağırsak röntgeni sonucunda konulur.

Belirtileri:

• Makattan kanama

• Karın ağrısı

• Kansızlık

• Kilo kaybı

• Dışkılama alışkanlıklarında değişiklik

Tedavi:

• Bu ameliyatın tamamlayıcısı olarak 2-3 aylık bir süre için ileostomi (ince bağırsağın son ısmının deriye ağızlaştırılması) de eklenir.

• Kalın bağırsağın son bölümü olan rektum’da az sayıda polibi olan hastalarda rektum bölümündeki polipler kolonoskopi ile alınır ve rezervuar’a (poş) gerek kalmadan ileo-rektal anastomoz (bağlantı) yapılır.

• Ortalama hastane yatışı bir hafta civarındadır. Hastaların işe geri dönme süreleri 6-8 hafta alır.

• Kalın bağırsak ortadan kalktığından bağırsak hareketleri çok hızlanır ve dışkılama sayısı artar.

• Yüzlerce ve hatta binlerce kalın bağırsak polibinin kolonoskopi ile alınması mümkün olamayacağından cerrahi olarak kalın bağırsağın tümünün çıkartılması ve ince bağırsağın son bölümü olan ileum’dan bir rezervuar (poş veya yeni rektum) yaparak makat bölümüne (anal kanal) anastomoz (bağlantı) yapmak gerekir. Bu ameliyat tıp dilinde total kolektomi veya total proktokolektomi ve ileo-anal poş tekniği olarak adlandırılır.

• Hastaların sosyal ve cinsel yaşamları bir değişiklik olmaz.

• Kadınların hamilelik durumunda doğum şeklinin belirlenmesi için önceden doktorlarınla doğumun yöntemini kararlaştırmaları gerekir.

Takip:

• Hastalar ve birinci derecede aile bireyleri kalın bağırsak, rektum ve mide yönünden endoskopi ile yıllık takibe alınırlar.

• Polip tespit edilmezse, 35 yaşına kadar yılda bir kez kolonoskopi yapılır.

• 35 yaşından sonra bağırsak kanserinde yapılan takipler ile devam edilir.

• Ayrıca, 20 yaştan itibaren, Gastroskopi ile mide, onikiparmak bağırsağı (papila bölgesi) incelenmelidir.

• Bu hastaların takibinin kolorektal cerrahi veya koloproktoloji alanında çalışan hekimler tarafından yapılması uygun olacaktır. Tüm ailenin bir veri tabanının oluşturulması takipte kolaylık sağlar.