Hipertiroidizm Sebepleri ve Tedavisi

HİPERTİROİDİZM

Tiroid bezinin fazla hormon sentezlemesi sonucunda ortaya çıkan tabloya hipertiroidi, tiroid dışı nedenlere bağlı olarak gelişen veya tiroid folikül destrüksiyonu ile ortaya çıkan tabloya da tirotoksikoz denmektedir. Hipertiroidinin birçok sebebi olmakla beraber, Graves’ hastalığı, toksik multinodüler guatr ve soliter tiroid adenomu cerrahi açıdan özellikle önemlidir. Tanıda; serum TSH düzeylerinde azalma, serum T3 ve T4 düzeylerinde yükselme, iyot uptake artışı yardımcıdır.

Hipertiroidili hastalarda; sinirlilik, duygusal tutarsızlık, saldırgan tavır, sıkıntı ve bazen delüzyonlar gibi psikolojik değişiklikler, uykusuzluk, artmış terleme, ısıya karşı intolerans, yüz kızarıklığı (dolaşımda artmış tiroid hormonlarının oluşturduğu vazodilatasyona bağlı), deride ve saçlarda incelme, dökülme ve tırnaklarda yumuşama, pretibial miksödem, susuzluk, halsizlik, omuz kaslarında zayıflık ve merdiven çıkarken zorlanma gibi nöromüsküler bozukluklar (en sık görülen nöromusküler belirtiler tremor ve proksimal nöropati), iştah artmasına rağmen kilo kaybı kilo kaybı, istirahat taşikardisi, çarpıntı, atrial fibrilasyon (hipertiroidi başlıca atrial fibrilasyon nedenleri arasında yaklaşık %5-15’lik oranla 3. sırada), dispne, bacak şişliği, diyare, steatore, kusma, anoreksi gibi belirtiler ve guatr, tremor, göz bulguları, splenomegali, jinekomasti, palmar eritem ve kemik metabolizmasının artmasına bağlı olarak hiperkalsemi gibi bulgular mevcuttur .

Görüntüleme Yöntemleri

• Sintigrafide radyoaktif iyot tutulumu
• Tiroid Ultrasonografisi
• Ekokardiyografi
• Göz Muayenesi

Graves’ Hastalığı

%85’lik bir oranla hipertiroidinin en sık görülen formudur . Kesin nedeni bilinmemekle birlikte sistemik otoimmün bir hastalık olduğu kabul edilmektedir. En sık 40-49 yaşları arasında ve kadınlarda (6-7 kat daha fazla) görülür . Tiroid diffüz ve simetrik olarak büyümüştür.

Tedavide antitiroid ilaçlar ile medikal tedavi, radyoaktif iyot 131 ile ablasyon tedavisi ve cerrahi (subtotal veya total tiroidektomi) yeralır.

Hastanın öncelikle antitiroid tedavi ile ötiroid hale gelmesi gerekmektedir. En yaygın olarak kullanılan ilaçlar tionamidlerden propiltiyourasil (PTU) ve metimazoldur (Tapazole).

Bu ilaçlara cevap alınamadığı hallerde radyoaktif iyot tedavisi veya cerrahi uygulanabilir.

İlaç tedavisinin uzun süreli remisyon sağlamaması ve subtotal tiroidektomi sonrası hastalığın tekrarında ve ameliyatı tolore edemeyecek hastalarda radyoaktif iyot tedavisi uygulanabilir.

Ameliyatta bilateral subtotal lobektomi veya bir tarafa lobektomi ve diğer tarafa subtotal lobektomi yapılır. Cerrahi tedavi ile hipertiroidi, olguların yaklaşık %97’sinde hemen düzelir. Total tiroidektomi sadece hastalığın ileri düzeyde olduğu hastalarda ve büyük guatrlarda nüksün önlenmesi için uygulanmalıdır.

Graves’ hastalarının yaklaşık %50’sinde oftalmopatinin klinik bulguları saptanır. BT ile bu oran %90’ı geçer. Bulgular arasında; göz kapağı retraksiyonu, göz kapağının takılması, proptosis, artmış intraoküler basınç, eksternal oftalmopleji, supraorbital ve infraorbital şişlik, daha az sıklıkla konjesyon ve ödem, kornea ülserleri, diplopi görülür ve körlükle sonuçlanabilir.

Toksik Multinodüler Guatr(TMG) (Plummer hastalığı)

Hipertiroidi multinoduler guatrın (MNG) geç bulgusudur. Tedavide; PTU ve metamizol ile ötiroid durum sağlandıktan sonra cerrahi veya cerrahiyi tolore edemeyecek olan ve yaşlı hastalarda radyoaktif iyot uygulanır.

Soliter Toksik Adenom

Otonom çalışan soliter bir dominant nodülün TSH’tan bağımsız olarak fazla tiroid hormonu salgılaması ile ortaya çıkar. 20-40’lı yaşlarda daha sık gözlenir. Hemen her zaman selimdir (foliküler adenom). Özellikle gençlerde tercih edilen tedavi seçeneği cerrahidir.

Hashitoksikoz

Hashimoto tiroiditinde tiroid foliküllerine karşı gelişen otoantikorların folikül hasarına neden olup açığa çıkan hormonların geçici olarak hipertiroidi benzeri bir tablo oluşturmasıdır. 30-50 yaş arası sık görülür. Sadece beta blokerler yeterlidir.

Diğer Hipertiroidizm Sebepleri

Mol hidatiform gebeliği, koryokarsinomlar veya testisin embriyonal karsinomunda artan insan koryonik gonadotropininin (hCG) tirotropik etkisi hipertiroidi oluşturur . Ovaryan tümörlerde genellikle teratomda ektopik tiroid dokusunun bulunması struma ovari olarak adlandırılır ve yaklaşık %15 hastada klinik hipertiroidizm mevcuttur .

Hamilelerde de yüksek hCG seviyesi veya yüksek tiroid stimülasyonu yapan hCG’ye bağlı olarak hipertiroidi gelişebilir.

Tiroid Krizi

Yaşamı tehdit eden ve acil olarak tedavi edilmesi gereken bir durumdur. Tedavi edilmediğinde mortalite %10-15 kadardır .

Tedavide yüksek doz PTU (200-250 mgX 6), iyot ve beta blokerler kullanılır.