Sürrenal Adenomu
Ekim 12, 2015
Troid (Guatr) Hastalıkları
Ekim 12, 2015

Paratiroid Hastalıkları

Paratiroid bezleri, boyundaki tiroid bezinin her iki tarafında bitişik olarak yerleşim gösteren, yuvarlak (oval) şekilli, sağ ve sol tarafta genelde ikişer adet olmak üzere toplam 4 adet kırmızı mercimek büyüklüğünde küçük bezlerdir. Kandaki kalsiyum seviyesinin ayarlanmasında önemli rol oynayan ‘paratiroid hormonu’ üretmektedir. Kalsiyum, kandaki değerlerindeki küçük değişikliklerin bile bazı kas ve sinir bozukluklarına sebep olmasından dolayı, insan vücudunda çok önemli bir etkiye sahiptir.

Paratiroid hormonu aşağıdaki olaylarda ana rol üstlenir:

  • Kemiklerden kan dolaşımına kalsiyum sağlanması
  • Barsaklardan gıda emilmesi
  • Böbreklerden kalsiyumun tutulması

Paratiroid bezlerinin, bu konuda uzman bir hekimin yakın takibini gerektiren pek çok bozukluğu bulunmaktadır. Bunlar;

  1. Hiperparatiroidizm
  2. Hipoparatiroidizm
  3. Paratiroid kanseri

Hiperparatiroidizm, paratiroid bezlerinin aşırı çalışmasından kaynaklanır. Normalden fazla çalışan paratiroid bezleri, çok fazla paratiroid hormonu üreterek kan dolaşımında kalsiyum seviyesinin artmasına neden olur. Kan kalsiyum seviyesini arttırmak için kemikleri kullanan hormon, salınan aşırı kalsiyum sonucu bu kemiklerde osteoporoza (kemik erimesine) yol açar. Hormonun etkisi ile böbrekler tarafından idrara atılan kalsiyum miktarı artar. Bunun sonucunda böbrek taşlarının oluşması kolaylaşır.

Hiperparatiroidizm denilen durumu oluşturan sebepler, paratiroid bezlerindeki iyi huylu tümörler (adenom) ya da bu bezlerin büyümesidir. Genellikle Kronik böbrek yetmezlikli hastalardaki hiperparatiroidinin nedeni bezlerin büyümesi şeklindedir (Hiperplazi).

Hastalık Bulguları:

  • Karın ağrısı
  • Bulantı
  • Kusma
  • Halsizlik
  • Aşırı idrar yapma
  • Bilinç bulanıklığı
  • Kas güçsüzlüğü , eklem ağrıları
  • İnatçı mide ülseri yakınmaları
  • Sık sık böbreklerden kum ve taş düşürme
  • Nedeni belli olmayan yüksek tansiyon

Ayrıntılı öykü ve fizik muayeneye ek olarak hiperparatiroidizm için gerekli tanısal incelemeler şunları içermelidir:

  • Kemik röntgeni
  • Kan kalsiyum ve paratiroid hormon seviyeleri ölçümleri
  • Kemik dansitometrisi
  • Günlük idrarda kalsiyum atılımı
  • Boyun ultrasonu
  • Paratiroid sintigrafisi

Hipoparatiroidizm, paratiroid bezlerinin normalden az çalışması veya bu bezlerin hasar görmesi sonucunda oluşur. Bu durumda da kan dolaşımında paratiroid hormon üretimi azalır ve kandaki kalsiyum seviyeleri düşer. Düşen kan kalsiyum seviyeleri, kişide dudak kenarında ve ellerde uyuşmalara ve ender de olsa kasılmalara neden olur. Hipoparatiroidizm sebeplerinden biri tiroid bezinin çıkarıldığı ameliyatlar sırasında paratiroid bezlerden en az birinin çıkarılması veya bezlerin hasar görmesidir. Diğer sebepler ise; doğuştan paratiroid bezi yokluğu ve bilinmeyen sebeplere bağlı bezin ani işlev kaybetmesini olarak sayılabilir.

Hiperparatiroidizme neden olan paratirodi tümörünün tek tedavisi cerrahidir. Ameliyattan önce hastalıklı bezin ve yerinin radyolojik yöntemlerle tesbiti (Paratiroid MİBİ sintigrafisi ve Ultrasonu) hasta ve cerrah yönünden önem taşır. Nadir de olsa paratiroid tümörü mediasten denilen göğüs boşluğunda da yer alabilir ve göğüs kemiğinin kesilmesini de içeren büyük bir ameliyatı gerektirebilir. Eşzamanlı tiroid nodülü taşımayan ve boyunda kesin yeri tesbit edilmiş paratiroid tümörlü hastaların ameliyatları bu işte deneyimli cerrahlarca hem kısa sürede hem de kozmetik açıdan mükemmel sonuç veren 2-2,5 cm lik kesi ile yapılabilmektedir