Selim Meme Hastalıkları

Çok sayıda memebaşı-areola kompleksi olmasına politelia, çok sayıda meme oluşmasına –polimastia adı verilir. En sık aksiller bölgede görülür. Meme başı ve areolanın oluşmamasına atelia memenin oluşmamasına amastia denir. Memenin tam gelişmemesi ve küçük kalmasına hipomastia adı verilir.

Hipomastia veya amastia ile birlikte pektoral kasların veya diğer torakal bölge kaslarının yokluğu, el ve kolda anomaliler kostokondral bileşke anomalileri ile birlikte giden doğumsal anomali, Poland Sendromu olarak tanımlanmıştır.

Gelişme Bozuklukları

Puberte çağında memeler eşit şekilde büyümeyebilir. Sebebi belli olmayan bozukluklara idiopatik asimetri adı verilir. Bu hastalarda ya bir meme hipoplaziktir veya diğeri aşırı büyümüş olabilir. Bir veya iki memenin puberte sonrası aşırı büyümesi östrojen hormonuna doku düzeyinde aşırı duyarlık ile açıklanmak istenmiştir. Bu tür meme büyümelerine Virjinal hipertrofi adı verilir. Bazan kendiliğinden geriler. Gerilemeyenlere 18 yaşından sonra küçültme ameliyatı uygulanır. Gebelik ve laktasyon döneminde memeler aşırı büyüyebilir ve bu dönem geçtikten sonra da gerilemez. Makromasti-gigantomasti ismi verilen bu bozukluk reduksiyon mammoplastisi ile düzeltilir.

Jinekomasti

Erkeklerde bir veya iki memenin kadın memesi şeklinde büyümesi jinekomasti olarak isimlendirilirtam belirlenememiş olmakla birlikte östrojen-androjen dengesizliği olduğu öne sürülmüştür. Erişkin yaştaki erkeklerde görülen jinekomastinin nedeni araştırılmalıdır. Kortizon, cimetidine, uyuşturucu ilaçlar ve maddeler, penicillamine, bazı antiepileptik ilaçlar, böbrek ve karaciğer yetmezliği, jinekomastiye yol açabilir. Bazı testis tümörlerinde tek veya iki taraflı jinekomasti oluşabildiğinden testis muayenesi ve ultrasonografik inceleme yapılmalıdır.

Tek taraflı meme büyümelerinde erkeklerde de meme kanseri görülebileceği hatırlanarak bu yönde mamografi ve ultrasonografi ile inceleme yapılmalı, gerekirse ince iğne veya tru-cot biopsi uygulanmalıdır.

Pubertede oluşan jinekomasti genellikle 6-12 ay içinde geriler. Gerilemeyen hastalarda cerrahi olarak ve/veya liposuction ile büyümüş gland çıkarılmalıdır.

Meme İnfeksiyonları

Meme infeksiyonları sıklıkla laktasyondaki kadınlarda görülür. Meme başındaki çatlaklardan ve süt kanallarına giren bakteriler infeksiyona neden olur. Laktasyon başladıktan 3-4 hafta sonra memede şişlik, kırmızılık, ağrı ve hastanın ateşinin yükselmesi ile ortaya çıkar. Penicilline veya cephalosporine ile tedavi edilirler. Sıcak kompres uygulanması önerilir.

Abseleşen olgularda her bir abse tek tek drene edilmeli. Ayrıca geniş spektrumlu antibiotikler uygulanmalı, laktasyon durdurulmalı ve meme özel süt sağıcı pompalar ile boşaltılmalıdır.

Kronik meme infeksiyonları: Tüberküloz, yüzeyel ve derin mantar infeksiyonları, sifiliz gibi nedenlerle olur.

Mondor Hastalığı: Memenin ve göğüs duvarının yüzeyel venlerinin tromboflebitine verilen isimdir. 2-6 hafta içinde kendiliğinden gerileyebilir. Salisilat ve antiinflamatuvar ilaçların olumlu etkisi vardır. Meme kanseri ile ilişkisi saptanmamıştır.

Mastodini (Mastalji)

Meme ağrısı anlamına gelir. Gerçek nedeni çok iyi bilinmemekle birlikte östrojen-progesteron dengesi bozukluğu, prolaktin fazlalığı veya salgılanma ritminde bozukluk, duktus ektazisi, büyük gergin cidarlı kistlerin varlığı başlıca nedenler arasınadır.

İki farklı tipte ağrı tanımlanmıştır: 1- Siklik ağrılar, 2- Nonsiklik ağrılar. Siklik ağrı, genellikle menstrual periodun 2 yarısında şiddetlenen ve reglin başlaması ile azalan veya kaybolan ağrılardır. Nonsiklik ağrıların menstrual period ile ilgisi yoktur. Daha keskin ve sınırlı ağrılardır.

Fibrokistik değişiklikler (FKD)

Fibrokistik değişiklik; mikroskopik veya büyük kistler (çapı 3 mm’den büyük), apokrin metaplazi, epitelial hiperplazi, adenozis ve fibrozis ile karakterize bir hastalıktır. 25-50 yaşlar arasında, prodüktif çağdaki kadınlarda görülür. Hastaların çoğunda premenstrüal dönemde başlayan ve menstrüasyon ile azalan meme ağrısı, memelerde şişme, ele gelen kitleler, başlıca şikayetlerdir.

Tanı, ultrasonografide düzgün sınırlı ince cidarlı kistlerin görülmesi ile konur.

Memede saptanan nonproliferatif ve proliferatif lezyonlar taşıdıkları meme kanseri riskinin derecesine göre sınıflandırılmışlardır (Tablo 1). Fibrokistik değişikliğin kesin bir tedavisi yoktur. Hastalar kafeinsiz diyetten, doymuş yağların azaltıldığı beslenme şeklinden, stres faktörünün azaltılmasından yararlanabilirler.

Tablo 1.     Karsinom Saptanmayan Meme Dokularının Histolojik İnceleme Esasına Dayanan Rölatif İnvasif Meme Kanseri Riskine Göre Sınıflandırılması

Memenin Selim Tümörleri

Fibroadenom (FA): Yaşamın 2-3.dekatında görülür. 2-3 cm boyutuna ulaşınca genellikle büyüme durur. Klinik muayenede, mobil, sert ve iyi sınırlı kitleler şeklinde ele gelirler.

FA’nın tanısı ince iğne aspirasyon biopsi veya tru-cut ile yapılabilir. Genç kadınlarda saptanan 2-3 cm çapındaki lezyonlar tanıyı kesinleştirildikten sonra izlemeye alınabilir. Ancak 30-35 yaşın üzerindeki kadınlarda eksizyon tavsiye edilir.

Tübüler Adenom: FA’nın bu çeşitidir.

Fillodes Tümörler (Sistosarkoma fillodes) (FT): İyi sınırlı, sert 3-4 cm çapında mobil kitleler şeklinde bulunurlar. 3-4.dekatta görülür.

Çapı 2-3 cm’i geçmeyenlerde çevresinde 1 cm’lik normal meme dokusu bulunacak şekilde eksizyon yeterlidir. %50 kadarı, habis olmasalar da, lokal nüks gösterirler.

FT’lerin %65 kadarını, selim %25’i ara formlar, %10 kadarını gerçek habis formlar oluşturur. Habis formlarda mastektomi yapılmalıdır.

Papiller lezyonlar: Soliter intraduktal papillomlar en sık rastlanılan lezyonlardır. Daha çok 35-55 yaş arasındaki kadınlarda görülürler. Sıklıkla kanlı veya berrak su şeklinde meme başı akıntısı ile ortaya çıkarlar.

Tümörü Taklid Eden Selim Lezyonlar

Lokalize Sklerozan Adenozis ve Radyal Scar: İnvaziv meme kanseri klinik ve mammografik olarak taklid eder. Sert, irregüler bir kitle şeklinde ele gelri. Toplumdan 1.5-2 defa daha yüksek meme kanseri riski taşır.

Radyal scar: Sklerozan adenozise çok benzer. Yüksek kanser riski taşımaz. Ancak klinik bulguları ve mammografik görüntüsü kansere benzediği için ayrıca tanıda önem taşır.

Duktus Ektazisi: Duktus ektazisi genellikle peri ve premenopozal dönemde ortaya çıkar. Duktal ektazi meme karsinomu riskini arttırmayan bir lezyondur.

Yağ Nekrozu: Genellikle göğüs duvarı ve meme travmaları (emniyet kemeri sıklıkla neden olur) sonrası ortaya çıkar. Büyük memeli kadınlarda spontan (veya fark edilmeyen minör travmalar?) sonrası görülür. Meme kanseri riski taşımaz.